Amaç:
Pediculus humanus capitis’in neden olduğu baş biti enfestasyonu (BBE), dünya çapında, özellikle ilköğretim çağı çocuklarında önemli bir halk sağlığı sorunudur. Bu çalışmanın amacı, İstanbul’da sosyo-ekonomik düzeyi düşük bir bölgeden iki ilköğretim okulunda BBE düzeyini, ilişkili etmenleri ve ailelerin BBE ile ilgili bilgi düzeyleriyle tutumlarını araştırmaktır.
Yöntemler:
Çalışma öncesi çocuklar ve velilere yönelik bir anket formu oluşturulmuş okuldaki tüm çocukların velilerine ulaştırılmıştır. Çalışmaya katılması ailelerince onaylanan 6 ila 12 yaş arası toplam 340 ilkokul öğrencisi, okullarında özel taraklarla taranarak BBE yönünden incelenmiştir. Cevaplanmış 951 ankete verilen cevaplar SPSS® 17.0 programı kullanılarak ki-kare testiyle değerlendirilmiş ve p<0,05 düzeyi farklar anlamlı kabul edilmiştir.
Bulgular:
Çalışmaya katılan erkek çocuk sayısı kızlardan biraz daha yüksekti (176’ya 164). Özel taraklarla yapılan incelemede, 340 çocuğun 32’sinde (%9,4) BBE saptandı; bunların 7’sinde erişkin bitler, 25’inde ise sadece yumurtalar tespit edildi. Kızlardaki BBE oranı erkeklerden çok daha yüksek bulundu (%16,4’e karşılık %2,8). Velilerce doldurulup gönderilen toplam 951 anketin analizinde, BBE ile anlamlı fark sadece, ters yönlü olarak, haftalık banyo sayısı arasında saptandı (p<0,05). Anne veya babanın eğitimi, gelir durumu, çocuk sayısı, hayvanlarla temas etme ile saç biti enfestasyonu arasında anlamlı bir fark bulunmadı (p>0,05).
Sonuç:
BBE, özellikle ilköğretim çağındaki kız çocuklarında halen sık görülen bir sağlık sorunudur. Aileler BBE’nin önlenmesinde hijyenin rolünün farkındalar, ancak düşük sosyo-ekonomik kaynaklar bu konuda önemli birer belirleyici durumundadır. İlköğretim okullarında, yöneticiler ve ailelerle iş birliği yapılarak düzenli aralıklarla gerçekleştirilecek BBE kontrolleri ve eğitim çalışmaları şüphesiz çocuklarda BBE insidansını düşürmekte yararlı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Pediculus humanus capitis, enfestasyon, toplum sağlığı, ilkokul, anket